Giriş

Elektronik ticaretin gelişimi beraberinde farklı iş kollarını da ortaya çıkarmaktadır. Bunlardan en bilindik ve revaçta olanı tartışmasız sosyal medya platformları aracılığıyla reklam yaparak gelir elde eden, elektronik pazaryerleri ve markalar adına ürün pazarlama faaliyetlerinde bulunan Sosyal Medya Etkileyicileri daha da bilinen adı ile Influencer’lardır. Sosyal medya kanalı aracılığıyla bir ürün ya da hizmet hakkındaki deneyim ve düşüncelerini kullanıcıları ile reklam amaçlı paylaşan, bu minvalde çeşitli sponsorluklar alan ve bu şekilde gelir elde eden kişiler, çeşitli hukuki sorunlarla karşı karşıya kalmaktadırlar.

1. Akdedilecek Sözleşmelerde Dikkat Edilecek Olan Temel Prensipler

Bir Influencer’ın sosyal medyada görünür olmaya başladığı ve takipçi sayısını arttırdığı durumlarda, kendisi ile işbirliği yapmak isteyen markalar ve birlikte çalışmak isteyen ajanslar olacaktır. Bahsettiğimiz işbirlikleri ve ajanslar, beraberinde imzalanması gereken farklı sözleşmeleri de getirmektedir

• Müzakere Süreci

Her şeyden önce, işbirliği yapılacak olan markanın tanınmasını ve beklentilerinin doğru anlaşılması gerekmektedir. Dolayısıyla, sözleşmede yazılı influencerın işbirliği yapacağı markanın beklentilerinin ne olduğu, kampanya sürecine ilişkin zamanlamalar ve program takvimi, son olarak da sözleşmede yer alan olası sınırlamaları açık ve net bir şekilde sözleşmede belirtmek, belirtilmemiş ise de buna göre imza öncesi revizyonunu talep etmek, istenmeyen bazı sonuçlarla karşılaşma riski karşısında önleyici bir rol oynayacaktır. 

• Sponsorlu Gönderilerin Paylaşım Aşaması

Markalar ile yapılan işbirliklerinde sponsorlu gönderilerin konumu hukuki açıdan da önemlidir. Müzakere sürecinde mutabık kalınan hususlar çerçevesindeki sponsorluk gönderileri büyük çoğunlukla influencarlar tarafından yaratılmaktadır.  5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu (“FSEK”) uyarınca kişinin her türlü fikri emeği ile meydana getirdiği ürünler, eserin yaratıldığı andan itibaren başlayıp, doğal bir korumadan yararlanmaktadır. Bu sebeple markaların, yaratılan sponsorlu gönderileri kullanmadan evvel, işbirliği için imzaladıkları sözleşme ile dijital içerik üreticisinin görüşünü ve paylaşım iznini almış olması, olası telif hakkı ihlalleri ile buna mukabil karşılaşılabilecek hukuki ve cezai süreçleri engelleyecektir. Ancak önemle belirmek gerekir ki, sözleşme ve nihayetinde marka ile işbirliğinin sona ermesinden sonraki süreçte dijital içerik üreticisi tarafından akdedilecek başkaca sözleşmeleri ve işbirliklerini etkilememesi adına, söz konusu paylaşım izninin içeriği ve süre sınırlaması mutlak suretle sözleşme ile belirlenmiş olmalıdır.

• Münhasırlık Maddesi Konusunda Bilmeniz Gerekenler :

4721 sayılı Türk Ticaret Kanun’unda düzenlenen münhasırlık kavramı pek çok sözleşmede; ‘’rekabet etmeme yükümlülüğü’’ başlığı altında düzenlenir. ‘’Rekabet etmeme yükümlülüğü’’ çerçevesinde ise; sözleşmenin taraflarına, konu, zaman ve bölgesel açıdan sınırlar konulur.

Münhasırlık maddesinin; ‘’Influencer Marketing Sözleşmeleri’nde’’ yer almasının nedeni ise; influencerın, sözleşme akdettiği marka ile işbirliği devam ettiği sürece rakip bir marka ile de işbirliği yapmasının önüne geçebilmektir. Zira; bu hususun ihlal edilmesi halinde, influencer ile yapılan sözleşmenin fesih hakkı söz konusu olacak ve ayrıca influencerın işbirliği yaptığı markaya tazminat ödeme borcu doğacaktır.

Bu noktada ise; işbirliği halinde olunan markaya hangi  firmaların rakip olduğu, akdedilecek sözleşme metninin içinde belirtilmesi ve bu markalarla ne kadar süre çalışmamanız gerektiğine ilişkin bir zamanlama (time frame) maddesinin düzenlenmesinin talep edilmesi gerekecektir.

Sözleşmeler, yapılacak olan işin niteliği ve tarafların özelliklerine göre spesifik özellikler taşısa da bunun yanı sıra, tüm sözleşmelerde bulunması gerekli olan standart düzenlemeler bulunmaktadır. Bu sebeple,akdedilecek olan ‘’Influencer Marketing Sözleşmesi’nde’’ de sözleşmenin feshi, tazminat yükümlülükleri, cezai şart maddesi ve eğer varsa sözleşmeye eklenmesi gerekli olan bilgi ve belgelerin de sözleşmeye eklenmesi gereklidir.

2. Vergisel Yükümlülükler Konusunda Sizi Neler Bekliyor?

26.10.2021 tarihli ve 31640 sayılı Resmi Gazete’de 7338 sayılı Vergi Usul Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ('‘Kanun'‘) yayımlanmıştır.  Bu Kanun kapsamında; influencerların gelir vergisinden müstesna olabilmelerine ilişkin birtakım istisnai haller düzenlenmiştir. Şöyle ki;

• Sosyal içerik üreticisi tarafından Türkiye’de kurulu bankalarda bir hesap açtırması ve bu faaliyetlere ilişkin tüm hasılatın münhasıran bu hesap aracılığıyla tahsil edilmesi,
• Kazançları toplam GVK’nın 103. Maddede yazılı tarifenin dördüncü gelir diliminde yer alan tutarı aşmaması,

Yukarıda yazılı olan iki şartın oluşması durumunda influencerlar gelir vergisinden muaf tutulabilecek ve kazançları üzerinden %15 oranında stopaj ödeyeceklerdir. Stopaj kesintileri ise açılan hesaplara aktarılan hasılat üzerinden bankalar tarafından yapılacaktır.

Kazançları toplam GVK’nın 103. Maddede yazılı tarifenin dördüncü gelir diliminde yer alan tutarı aşmaması ne anlama geliyor?

Bu kapsamda yukarıdaki tabloya göre 650.000,00 TL’yı aşmayan kazançlar için kazanç istisnasından faydalanılabilecek olup, aşan kazançlar için ise gelir vergisi kapsamında değerlendirileceklerdir.  Önemle belirtmek gerekir ki, influencerların söz konusu faaliyetleri dışında başka faaliyetlerinden kaynaklanan kazanç ya da iratlarının bulunması istisnadan faydalanmalarına engel teşkil etmeyecektir.

Unutulmamalıdır ki; kazanç elde edilmeye başlanan yeni sektörler oldukça vergisel düzenlemeler de söz konusu olmaya devam edecektir.Bu sebeple, influencerların sürdürdüğü meslek gereğince sadece sosyal medya hukukundan değil, aynı zamanda vergi ve ticaret hukukundan da haberdar olmaları ve yeni gelişmeleri takip etmeleri gerekmektedir.

3. Markanızı Yaratırken Nelere Dikkat Etmelisiniz ?

Influencerlar, aynı zamanda reklam ve tanıtım faaliyetlerini sosyal medya kanalları aracılığıyla gerçekleştirdiği için ticari bir markanın da sahibi olmaktadır. Bu nedenle, isim, logo, motto vb.bir ayırt edici işaret seçerken üçüncü bir kişi tarafından yaratılan marka değerinin zedelenmemesine dikkate edilmelidir. Zira, kimse emek vererek yarattığı ve bu sayede para kazandığı bir marka değerinin ihlal edilmesine karşı kayıtsız kalmayacağı gibi hukuki yollara başvurabilmelerinin yolu açık olacaktır.

Bu noktadamarka hakkı ihlal edilen kişi, marka hakkının ihlal edilmesine yönelik fiillerin durdurulmasını ve bunun yanı sıra ihlalin giderilmesini ve maddi ve manevi zararın tazminini de talep edebilir. Ayrıca, marka hakkını ihlal eden kişi yargılama giderleri, mahkeme masraflarını karşılamakla yükümlü olacak ve ihlalin kamuya yayın yoluyla duyurulması da söz konusu olacaktır.

Bu sebeple marka ismi, influencerın koruması gereken en önemli gayri maddi hak olacaktır. Yaratılan marka ismi hakkında, Türk Patent ve Marka Kurumu nezdinde marka başvurusunda bulunarak, markanın tescil ile koruma altına alınmasını sağlayabilecektir. Sürecin sonunda markanın başvuru sahibi adına tescil edilmesi halindeyse başvuru sahibi yukarıda bahsi geçen hukuki yollara başvurabilecek ve üçüncü kişiler tarafından gerçekleştirilen marka ihlallerini engelleyebilecektir. 

Marka tescil başvurusu,marka benzerlik araştırması yapılması süreci ile başlamaktadır. Ek olarak, en azından bu ön araştırmanın yapılması tavsiye edilmektedir. Yapılan marka benzerlik araştırması sonucunda olumlu sonuç alınabileceği yönünde kanaat edilmiş olan başvuru sahiplerinin, ilgili bilgi ve belgelerle online olarak Türk Patent ve Marka Kurumu nezdinde başvuru yapabilmeleri mümkün olacaktır.. Başvurunun dosyalanmasının akabinde başvuru, uzman incelemesine gidecek ve uzman incelemesi aşamasında herhangi bir olumsuzluk söz konusu olmazsa marka resmi marka bülteninde yayına çıkacaktır. Markanın bültende kalma süresi  iki aydır. Bu iki aylık süreçte üçüncü kişilerin herhangi bir itirazı söz konusu olmazsa; markanın tescil tamamlama işlemlerine geçilecektir. Markanın tescil edilmesi süreci ortalama sekiz ile on ay arası sürebilecektir. Ancak, markanın korunması başvuru yapılan gün, tarih ve saat ile başlayacaktır.

4. Sonuç:

Sonuç olarak, influencerların akdedecekleri sözleşmelerde dikkat edilmesi gereken temel prensiplerin varlığının yanı sıra, aynı zamanda sektörel anlamda da karşılabilecekleri hukuki sorunlar olabilmektedir. Yaratılan markaların hukuki değeri ve aynı zamanda ihlali konusunda dikkat edilmesi gereken noktalar ve bunun yanında vergi yükümlülükleri de bu sorunlar arasında sayılabilir.

Tüm bu açıklamalar ışığında, dijital içerik üreticisi olarak karşılaşılabilecek hukuki sorunlar oldukça fazla ve çeşitli olabileceği için, hem zaman kaybı yaşamamak adına hem de verilen emeklerin boşa gitmemesi adına, hukuki olarak sürecin ele alınması önem arz edecektir.