Girişimcilik ve yaratıcılıkla çevrelendiğimiz; ticaretin artık online olarak hatta cep telefonu uygulamalarından yapıldığı, daha fazla reklama, pazarlamaya maruz kaldığımız, çok farklı ve çok çeşitte ürün ve hizmetle kuşatıldığımız günümüzde, firmalar için pazarda ürünlerini/hizmetlerini korumak, tanıtmak ve daha iyi pazarlayabilmek adına fikri mülkiyet hakları eskisinden çok daha önemli geldi. İşte tam da bu sebeplerle Türk Patent ve Marka Kurumunun (“TPMK”) kapıları her gün sayısız hayalin, projenin, markanın sahipleri için açılıyor. TPMK nezdinde gerçekleştirilmiş olan başvurulara ait sayısal veriler rakamları ifade etmenin ötesinde ülkemizdeki girişimci ruhu, geleceğe dair hayalleri ve hedefleri gün yüzüne çıkarıyor. Bu yazımızda, TPMK’nın her yıl açıkladığı başvuru verilerinin ardında yatan dinamik dünyayı ve büyük resmi keşfetmeyi hedefliyoruz.
TPMK her yıl kendi nezdinde gerçekleştirilmiş olan marka, patent, tasarım, faydalı model, coğrafi işaret başvuru verilerini açıklamakta olup 2023 yılı için de başvuru sayılarından başvuru sahiplerine, en çok başvuru gerçekleştirilen illerden coğrafi işaretli illerimize kadar istatistiklerini yayınlamıştır. Geçtiğimiz yıl toplamda 13.152 patent başvurusunda bulunulmuş ve bu alanın birincisi telekomünikasyon sektörü olmuştur. Onu sırasıyla beyaz eşya, teknoloji ve savunma sanayi şirketleri takip etmiştir. Yine, TPMK nezdinde gerçekleştirilen 2.895 faydalı model başvurusunda ise yıldız şirket ticari araç üreticisi olmuş; onu sırasıyla teknoloji, gıda ve savunma sanayi şirketleri takip etmiştir.
TPMK nezdinde en fazla başvuru marka tescili için yapılmış olup toplamda 158.719 marka başvurusu yapılmıştır. Söz konusu başvuruların 61.624 tanesi İstanbul’dan gerçekleştirilmiş onu 12.262 başvuru ile Ankara, 9.871 başvuru ile İzmir, 6.407 başvuru ile Bursa ve 5.317 başvuru ile Antalya izlemiştir. Bu yoğun marka başvurularının yıldızı giyim sektörü olmuş; onu ilaç, gıda ve bankacılık sektörleri takip etmiştir.
Günümüzde AR-GE faaliyetleri sonucunda meydana getirilmiş teknolojik ve endüstriyel ürünlerden el sanatlarına birçok alan ve sektörde tasarım önemli hale gelmiştir. Ürünlerin piyasadaki değeri için de özgün bir şekle(tasarıma) sahip olması önem arz ettiğinden her yıl olduğu gibi bu yıl da TPMK nezdinde yüzlerce tasarım tescil başvurusunda bulunulmuştur. TPMK’nın açıkladığı tasarım başvurularına ilişkin verilere göre geçtiğimiz yıl toplamda 49.189 tasarım tescil başvurusunda bulunulmuştur. Bu başvurularda başı giyim sektörü çekmiş onu mobilya ve züccaciye sektörleri takip etmiştir.
Yine, TPMK tarafından yayınlanan verilere göre, geçtiğimiz yıl toplamda 316 farklı coğrafi işaret başvurusunda bulunulmuş olup bu veriler coğrafi işaret başvurularının en yoğun şekilde gerçekleştirildiği 2021 yılından sonra başvuru sayılarının azaldığını ortaya koymuştur. Coğrafi işaret, “belirgin bir niteliği, ünü veya diğer özellikleri bakımından kökeninin bulunduğu yöre, alan, bölge veya ülke ile özdeşleşmiş ürünü gösteren işaret” olarak tanımlanmaktadır. Coğrafi işaret tescili ile gelenekselliği, üretiminin yapıldığı hammaddesi sebebiyle o bölgeye özel olarak üne kavuşmuş ürünlerin korunması sağlanmaktadır. 2023 yılında TPMK nezdinde gerçekleştirilen coğrafi işaret başvurularının yıldız ismi humus, bakla, katıklı ve ıspanaklı ekmek, Hatay döneri, Antakya simidi, tepsi kebabı ve külçe gibi 52 farklı ürünle Hatay olmuş onu tescile konu ettikleri farklı ve yerel ürünleri ile Çorum, Diyarbakır, Çankırı ve Karaman izlemiştir.
Tüm bunlar kapsamında, TPMK nezdinde gerçekleştirilen tescil başvurularının her geçen yıl artması ülkemizin geleceği, gelişimi ve potansiyeli bakımından önemli olup söz konusu tescil başvuruları, sadece başvuru sahipleri bakımından değil tüketiciler açısından da önem arz etmektedir. 2024 yılında gerçekleştirilecek nitelikli tescil başvuru verilerini merakla bekliyoruz. Unutmayın, fikir olarak kalanlar hukuken koruma sağlamıyor, fikirlerinizi dönüştürün ve tescil ettirin.
*İşbu yazıda paylaşılan tüm veriler 2023 Ocak-Kasım dönemine ilişkin olup TPMK internet sitesinden alınmıştır. Yerli-yabancı başvuruların toplam rakamları paylaşılmıştır.